Szybkie wyszukiwanie

Myślenie spiskowe

Brak zaufania

Unwarranted beliefs

Worldview and politics

Religious concerns

Moral concerns

Fear and phobias

Distorted risk perception

Perceived self interest

Epistemic relativism

Reaktancja

Informacje na temat podejść do szczepień

Dlaczego w temacie szczepień ludzie mówią o niegodnych zaufania danych?

Szczepionki mają charakter eksperymentalny i tworzone są na podstawie niepełnych albo opartych na uprzedzeniach danych

Ogólny brak zaufania do grupy sprawującej władze i osób, które zdają się dla niej pracować, to jeden z najsilniejszych predyktorów niechęci do szczepionek.

Tego typu nieufność często objawia się w formie twierdzeń o rzekomym prywatnym interesie albo braku wiedzy w kontekście szczepionek.

Brak zaufania może dotyczyć różnych osób i instytucji, na przykład:

  • personelu ochrony zdrowia lub związanych z nim organizacji;
  • firm farmaceutycznych;
  • rządów;
  • naukowców i naukowczyń;
  • „establishmentu medycznego”.

Ludzie mogą również nieufnie podchodzić do samych szczepionek albo do związanych z nimi procesów naukowych.

Chociaż brak zaufania związany jest z wierzeniami w teorie spiskowe, argumenty zakorzenione w tym źródle postawy nieco się różnią – powody nieufności mogą dotyczyć czyichś faktycznych przeżyć (np. doświadczenia dyskryminacji w systemie ochrony zdrowia). Racje wynikające z braku zaufania niekoniecznie też powiązane są z teoriami spiskowymi. Tego typu argumentacja często występuje w postaci mało precyzyjnych, pełnych podejrzeń i wątpliwości stwierdzeń, których konkluzje formułuje się na podstawie źródła danego komunikatu.

Powodów, dla których należy obawiać się szczepionek, jest w tym motywie kilka, na przykład:

  • stwierdzenia, że szczepionki to nowe, eksperymentalne, wciąż testowane leki, których długotrwałe skutki uboczne są nieznane;
  • obawy, jakoby szczepionki dopuszczano do użytku szybciej niż inne leki, a społeczeństwo lub niektóre grupy etniczne traktowane były jak niczego nieświadome króliki doświadczalne;
  • wątpliwości na temat skuteczności szczepionek, często wynikające z niezrozumienia ich podstaw naukowych oraz danych statystycznych;
  • wiara w to, że szczepienie jest szkodliwe.

Czy istnieje w tym ziarno prawdy?

Obawy związane z procesem opracowywania szczepionek są zrozumiałe. Tak jak w przypadku innych rodzajów leków, rozwój szczepionek składa się z początkowej fazy eksperymentalnej, po której następują dalsze badania oraz weryfikacja bezpieczeństwa i skuteczności tych preparatów. Niestety naukowcom i naukowczyniom nie zawsze udaje się wyjaśnić ten proces oraz towarzyszące mu dane w łatwo zrozumiały sposób. Warto więc interesować się, na czym polega proces tworzenia nowych leków, oraz zadawać pytania, które pomogą nam zrozumieć jego przebieg.

Co powiedzieć komuś, kto wyznaje takie poglądy?

Do najbardziej produktywnego dialogu między pacjentami i pacjentkami a personelem ochrony zdrowia dochodzi, jeśli opiera się on na empatii. Podczas tego typu rozmowy powinno się uznać słuszność przyczyny postawy pacjenta i wykazać się zrozumieniem – właśnie dlatego należy dokładnie zgłębić źródło postawy wyrażanej przez kogoś opinii. Uznając niewidocznych na pierwszy rzut oka powodów czyjegoś nastawienia wcale nie musi znaczyć, że zgadzamy się z tą opinią. Możemy natomiast przyznać, iż:

Obawy związane z procesem opracowywania szczepionek są zrozumiałe. Tak jak w przypadku innych rodzajów leków, rozwój szczepionek składa się z początkowej fazy eksperymentalnej, po której następują dalsze badania oraz weryfikacja bezpieczeństwa i skuteczności tych preparatów. Niestety naukowcom i naukowczyniom nie zawsze udaje się wyjaśnić ten proces oraz towarzyszące mu dane w łatwo zrozumiały sposób. Warto więc interesować się, na czym polega proces tworzenia nowych leków, oraz zadawać pytania, które pomogą nam zrozumieć jego przebieg.



(Częściowe) uznanie argumentacji rozmówcy czy rozmówczyni może pomóc nam przygotować grunt pod sprostowanie błędnego myślenia pacjenta w danej kwestii.

Aby dowieść bezpieczeństwo i skuteczność szczepionek, leki te przechodzą wiele etapów badań klinicznych – dopiero po uzyskaniu zadowalających wyników krajowe organy nadzorujące leki i produkty medyczne dopuszczają te preparaty do użytku. Zanim zaczniemy stosować daną szczepionkę, najpierw instytucje takie jak polska Państwowa Inspekcja Farmaceutyczna muszą przeanalizować wszystkie dane z badań klinicznych leku. Jeśli zdaniem Inspekcji badania przeprowadzono w sposób niepełny lub opierający się na uprzedzeniach, aby móc podjąć decyzję w kwestii danej szczepionki, producent będzie musiał dostarczyć dalsze dane.

Analizując wyniki, organy nadzorcze wykorzystują też narzędzia badawcze, by sprawdzić, czy badania nie były stronnicze. Nawet jeśli szczepionka została zatwierdzona do użytku, jej bezpieczeństwo jest nieustannie monitorowane. W wielu krajach rejestry zgłaszanych skutków ubocznych są ogólnodostępne dla każdej zainteresowanej osoby.

Ponieważ proces monitorowania nigdy się nie kończy, dostępne dane pochodzą od milionów ludzi, co daje kompletny i podłużny obraz co do bezpieczeństwa i skuteczności szczepionek.

Gdzie mogę dowiedzieć się więcej?

Dodatkowe informacje: 

Źródła akademickie:

pl_PLPolish
en_GBEnglish sv_SESwedish fiFinnish de_DEGerman fr_FRFrench es_ESSpanish ro_RORomanian pl_PLPolish

MISINFORMATION & DISTRUST

One of the strongest predictors of vaccine hesitancy is people’s general mistrust of authorities, pharmaceutical companies, scientists, the medical “establishment”, and scientific research methods and findings. The distrust is often expressed in claims about vested interests or a lack of knowledge about vaccinations. It can be directed towards different targets, for example, health and medical authorities or professionals, pharmaceutical companies, the government, and the scientific process and vaccines themselves.

 

Although distrust is related to conspiracist ideation, arguments framed within this attitude root are distinct in that the reasons for distrust may be due to a person’s lived experience (e.g., having experienced discrimination in the healthcare system). Arguments stemming from distrust also need not relate to conspiracies. Instead, distrust often manifests as vague statements, full of suspicion and uncertainty, with conclusions drawn based on the source of the message.